Układ Słoneczny

Słońce, nasza życiodajna gwiazda, utworzyło się około 4,567 mld lat temu w centrum Układu Słonecznego wskutek zapadania się grawitacyjnego części obłoku molekularnego. Generuje energię w wyniku termojądrowej reakcji łączenia atomów wodoru w atomy helu. W zasadzie można przyjąć, że jest ciałem niebieskim, składającym się z plazmy, zbliżonym do kuli, a utrzymywanym przez grawitację i pole magnetyczne. Emituje w każdej sekundzie energię równoważną wybuchowi 10 miliardów bomb termojądrowych o mocy 10 Mt TNT (10 milionów ton trotylu) każda. Jest 109 razy większe od Ziemi, a promieniowanie słoneczne dociera do nas po około 8 minutach.

"Trzeba znaleźć różnicę między polityką czy kampanią wyborczą a brakiem szacunku, kłamstwem, obłudą czy hejtem".

Ziemia jest trzecią od Słońca planetą w Układzie Słonecznym i można powiedzieć, że korzysta ze wszystkich dobrodziejstw, jakie daje Słońce, unikając potencjalnych zagrożeń z jego strony. Wartym podkreślenia jest fakt, że cały układ jest utrzymywany w zasadzie wyłącznie przez pole grawitacyjne Słońca.

Układy, struktury w społecznościach są także utrzymywane przez jakieś identyfikowalne czynniki. Mogą to być przyjaźnie, pokrewieństwa, zależności materialne, służbowe, ale także poczucie wspólnego wroga, nienawiść czy solidarność. Jedne z najistotniejszych, moim zdaniem, są wspólne dla danej zbiorowości wartości. Pisałem o tym wielokrotnie, dlatego że to właśnie one stanowią wyróżnik naszej lekarskiej społeczności na tle całego społeczeństwa.

Niektóre z nich, jak na przykład wysoki poziom wiedzy i kompetencji, pośrednio wynikają z Konstytucji, bo po to między innymi są tworzone samorządy zawodów zaufania publicznego; inne zaś wynikają z nakazów moralnych, z szacunku dla drugiego człowieka. Dlatego np. kłamstwo i obłuda winny być powodem ostracyzmu, a przekraczanie norm moralnych powodem do postępowań dyscyplinarnych.

We współczesnym świecie zagrożenia w postaci hejtu, mobbingu czy wręcz czynnej napaści słownej lub fizycznej nader często dotykają lekarzy, czasem z przyzwoleniem społecznym. Dlatego wysoce naganne są zachowania prezentowane przez członków naszego samorządu, które charakteryzują się wymienionymi wcześniej cechami. Okres wyborów, w jaki obecnie wchodzimy, jest szczególny, ale nie usprawiedliwia zachowań niegodnych lekarskiego stanu. Trzeba znaleźć różnicę między polityką czy kampanią wyborczą a brakiem szacunku, wspomnianym kłamstwem, obłudą czy hejtem.

Kadencja, u schyłku której jesteśmy, pokazała, że mamy potencjał i możemy być skuteczni. Może tylko zbyt mało o tym mówimy, zbyt mało wskazujemy na sukcesy — także i w naszej izbie. Z pewnością będzie jeszcze czas na podsumowania, ale już teraz trzeba wskazać, że nie zmarnowaliśmy ani chwili, nie zmarnowaliśmy żadnej z danej nam możliwości.

Tymczasem przed nami okres wakacji. Choć nie wszystkich to dotyczy, to przyjęło się, że to właśnie latem najczęściej korzystamy z urlopów. Często my, lekarze, podświadomie zadajemy sobie pytanie: odpoczywać — ale po co? Odpowiedź wydaje się oczywista, ale warto ją sobie uświadomić. Odpoczynek poprawia samopoczucie i nastrój, regeneruje ciało, poprawia umiejętność skupienia i koncentracji, zmniejsza ryzyko wypalenia zawodowego, obniża poziom lęku i stresu, poprawia komunikację w relacjach zawodowych, społecznych, także rodzinnych, ułatwia podejmowanie racjonalnych decyzji, zwiększa kreatywność, wydajność i produktywność.

Pozostaje pytanie: jak odpoczywać? Niby proste, ale może wskażmy jedynie, jakie mogą być rodzaje odpoczynku. Według dr Saundry Dalton-Smith, amerykańskiej autorki wielu opracowań poruszających ten temat, mamy kilka rodzajów odpoczynku: odpoczynek psychiczny, sensoryczny, emocjonalny, społeczny, twórczy, duchowy i odpoczynek fizyczny.

Pamiętajmy, że odpoczynku nie można odkładać w nieskończoność. Nie trzeba na niego zasłużyć. Odpoczynek to nie tylko sen, a żadna forma odpoczynku nie zniweluje niezdrowego trybu życia.

I jeszcze tradycyjnie słowa piosenki tym razem z 1960 roku (wyk. Halina Kunicka)

Lato, lato, lato czeka

Razem z latem czeka rzeka

Razem z rzeką czeka las

A tam ciągle nie ma nas

Dobrego odpoczynku pełnego słonecznej energii chwili refleksji i zadumy na letni czas wszystkim nam życzę.

Wasz prezes Paweł R. Czekalski

Panaceum 7-8/2025