Bezpieczne zabiegi medycyny estetycznej

Od 1 stycznia 2023 r. wchodzą w życie nowe przepisy w ustawie o wyrobach medycznych, które zabraniają reklamy medycznych sprzętów specjalistycznych służących zabiegom kosmetologicznym, jak również implantów piersi czy twarzy, urządzeń laserowych oraz kwasu hialuronowego. Za reklamę takich produktów – również w Internecie – można zostać ukaranym kwotą sięgającą nawet 2 mln złotych.

Obecnie uważa się, że cały rynek kosmetyczny w Polsce wart jest przynajmniej 28 mld złotych, podczas gdy jeszcze w 2012 r. według raportów wynosił  on zaledwie 1,4 mld złotych. Prognozowany roczny przyrost wartości rynku oceniany jest obecnie na 3–5 proc., choć przed epidemią miał on tempo wzrostu na poziomie 10 proc. W trakcie pandemii rynek musiał się w sposób naturalny skurczyć, aktualnie znów można obserwować dynamiczny rozkwit tego sektora usług. Najliczniejszymi odbiorcami usług są tzw. młodzi i aspirujący, z ponad jednej piątej udziału wśród konsumentów. Są to częściej kobiety (54%) oraz osoby młodsze (w wieku 18–34 lata – 37%).

Z codziennej obserwacji wynika, że można dostrzec coraz liczniej powstające gabinety kosmetyczne. Nie jest też żadną tajemnicą, że w coraz liczniejszych gabinetach stomatologicznych dostępne są usługi z zakresu kosmetologii i medycyny estetycznej, głównie w obrębie głowy i szyi, ale nie tylko. Zatem działanie obydwu branż: medycznej i kosmetycznej odbywa się na tym samym rynku usług.

Należy podkreślić, że w gabinetach kosmetycznych czy kosmetologicznych jak dotąd nie ma nałożonych tak licznych obowiązków i obostrzeń, jak w przypadku gabinetów medycznych – chociażby w zakresie obowiązku prowadzenia dokumentacji zabiegów czy innych wymogów sanitarnych. Kosmetyczki, a nawet wykształcone kosmetolożki nie mają też prawa do przekraczania bariery skóry pacjentek, czyli nie wolno im robić iniekcji kwasem hialuronowym czy innymi preparatami.

Rząd prowadzi prace nad ustawą o zawodzie kosmetologa, jednak proponowane przepisy były niejednokrotnie krytykowane przez NIL, zwłaszcza w zakresie braku precyzyjnych zapisów o nadzorze nad wykonywaniem zawodu kosmetologa.

W stanowisku Nr 5/22/VIII z 11 marca 2022 r. Naczelnej Rady Lekarskiej czytamy, że potrzebne są ramy wykonawcze do wprowadzanych regulacji w zakresie tajemnicy zawodowej, prowadzenia dokumentacji czy też doskonalenia zawodowego, jak również określenie kto i jak będzie te zasady szczegółowo kodyfikował. NRL podkreśla też, że nie ma określonych zasad gospodarowania odpadami medycznymi. A przecież te wszystkie zagadnienia były do niedawna atrybutami tylko i wyłącznie zawodów medycznych. Kosmetolodzy czy kosmetyczki nie mają też póki co, swojego samorządu i sądu korporacyjnego.

NRL nie neguje tym samym potrzeby ustawowej regulacji zakresu kompetencji poszczególnych zawodów, ale chce, aby granica była wyraźna między świadczeniami zdrowotnym, zastrzeżonymi dla działalności leczniczej, a zabiegami z dziedziny kosmetologii i kosmetyki, które są domeną działalności gospodarczej. NRL zwraca też uwagę, że przepis upoważniający kosmetyczki do „innych czynności mających na celu poprawę ogólnej kondycji włosów skóry i paznokci oraz opóźnianie zewnętrznych oznak starzenia się organizmu” jest zbyt pojemny i nieprecyzyjny.

Naczelna Rada Lekarska konsekwentnie podkreśla, iż zabiegi związane z ingerencją w tkanki powłok skórnych powinny być wykonywane tylko i wyłącznie przez lekarzy i lekarzy dentystów, jako przedstawicieli grup zawodowych legitymujących się specjalistycznym zakresem wiedzy teoretycznej i praktycznej. Naczelna Rada Lekarska po raz wtóry zwraca też uwagę na kwestię powikłań w trakcie zabiegów i po nich, a w związku z tym na konieczność natychmiastowego zabezpieczenia i zastosowania leków – pierwsza pomoc o takim charakterze dostępna jest wyłącznie w ramach działalności leczniczej.

Wydaje się, że tym założeniom wychodzi naprzeciw zapis o tzw. certyfikowaniu umiejętności medycznych. Jak pisałam w jednym z poprzednich numerów „Panaceum” (9/2022), o certyfikat umiejętności z zakresu „medycyny estetycznej” mogą ubiegać się lekarze wszystkich specjalności lekarskich i lekarsko-dentystycznych, jak i wszyscy lekarze i lekarze dentyści posiadający prawo wykonywania zawodu.

Patrycja Proc

Źródła: https://doi.org/10.52336/acm.2021.10.5.03, www.pulsmedycyny.pl ;  www.nil.org.pl; 

Panaceum 11/2022