Panaceum 12/2023

Bóg się rodzi

Za najstarszą polską kolędę uważana jest pieśń „Zdrow bądź królu Anjelski”, której tekst pochodzi najprawdopodobniej z 1424 r., gdyż zapis jej znaleziono w zbiorze kazań Jana Szczekny, spowiednika królowej Jadwigi.

Natomiast najstarsza, która przetrwała do dzisiaj, jest kolęda pt.: „Bóg się rodzi”, o pierwotnym tytule: „ Pieśń o Narodzeniu Pańskim”. Autorem słów pieśni, powstałej w XVIII w., jest Franciszek Karpiński, który przebywając w Białymstoku na dworze Branickich, napisał tekst na polecenie księżnej Izabeli Lubomirskiej z Czartoryskich. Tekst kolędy drukiem ukazał się pierwszy raz w 1792 r. i wówczas tę pieśń po raz pierwszy odśpiewano w białostockim Starym Kościele Farnym. Sama melodia była wielokrotnie modyfikowana, powstała prawdopodobnie na podstawie poloneza koronacyjnego królów polskich z XVI w., a więc pamięta jeszcze czasy Stefana Batorego. Współczesne brzmienie melodii przypisuje się autorstwu Karola Krupińskiego (1785–1857), polskiego kompozytora, również autora melodii „Warszawianki.

Niewątpliwie śpiewanie kolęd jest w polskiej tradycji jednym z ważnych elementów obrządku świątecznego. Jednak jak powiedział w naszej rozmowie ks. Paweł Sudowski: „święta mają przede wszystkim przypominać nam o cudzie narodzin i życia w ogóle” (s. 10). Z kolei o tradycjach  obrządku świątecznego opowiadają też łódzcy lekarze różnych wyznań (s. 8–9).

Czas świąt to także czas obdarowywania – jednak najfajniejsze prezenty, jakie pamiętam, to te z dzieciństwa. Wspominam, jak będąc kilkulatkami w czasie gorączki przedświątecznych przygotowań, pojechałyśmy z siostrą tramwajem do „Uniwersalu”, gdzie był największy dział z zabawkami. Tam też – za swoje pieniądze – otrzymane kilka dni wcześniej na urodziny, moja siostra zakupiła dla nas: dwie identyczne lalki, dwie identyczne piłki, dwie identyczne skakanki oraz dwa identyczne plastykowe flety, na których, ku utrapieniu reszty rodziny, „grałyśmy” całe święta.

Teraz święta bardziej kojarzą mi się z wielodniowymi przygotowaniami do nich, dlatego zwracam uwagę na tekst red. Agnieszki Danowskiej o tym, jak rozmawiać w czasie świąt, aby się nie pokłócić (s. 11).

Z ważnych medycznych tematów polecam rozmowę z sekretarzem łódzkiej ORL Filipem Pawliczakiem o zmianach przepisów dotyczących tzw. opieki koordynowanej w POZ, które to zostały wprowadzone dzięki skutecznej agitacji samorządu lekarskiego (s. 16–17). Zwracam również uwagę na ponowne wyjaśnienie zasad, jakie obowiązują w zakresie wypisywania recept na tzw. bezpłatne leki dla dzieci i seniorów (s. 6). Polecam też uwadze Czytelników list otrzymany od lek. Ewy Wospinek o konieczności promowania przez lekarzy szczepień ochronnych, pamiętając o naszych bliskich najmłodszych i najstarszych (s. 45).

Kończąc omawianie świątecznego wydania „Panaceum”, życzę, aby te Święta przyniosły nam chwile błogiego odpoczynku oraz czystej dziecięcej radości.

Do siego Roku!

Patrycja Proc