Dodatek wyrównawczy dla pracownicy w ciąży

Odpowiadając na pytanie dotyczące dodatku wyrównawczego dla lekarki w ciąży, która nie może pełnić dyżurów medycznych pozwalam sobie przedstawić następująca opinię.

Lekarka będąca w trakcie specjalizacji, w 14 tygodniu ciąży, otrzymywała dodatek wyrównawczy przysługujący w związku z tym, że nie pełni – ze względu na swój stan – dyżurów medycznych. Od 1 lipca lekarka – za zgodą pracodawcy – odbywa staże cząstkowe poza szpitalem, w którym odbywa specjalizację. Z chwilą rozpoczęcia tych staży pracodawca odmówił wypłaty dodatku wyrównawczego, wskazując, że jest to związane z odbywaniem staży, które wyklucza możliwość pełnienia dyżurów medycznych. 

Zgodnie z art. 178 § 1 Kp pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Z kolei art. 1781 Kp stanowi, że pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej. Z mocy tego samego przepisu w razie gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy (stosuje się bowiem przepis art. 179 § 4 Kp).

Uprawnienie do dodatku wyrównawczego przewidziane w art. 179 § 4 Kp w zw. z art. 1781 Kp jest związane ze stanem ciąży, wykluczającym możliwość pracy w godzinach nocnych. Fakt odbywania staży cząstkowych w innym podmiocie niż pracodawca nie ma jakiegokolwiek wpływu na to uprawnienie, bo i tak świadczenie pracy w godzinach nocnych jest wyłączone. To stan ciąży powoduje ograniczenia, które skutkują obowiązkiem wypłaty dodatku wyrównawczego. Także w podmiocie, w którym odbywane są staże cząstkowe, lekarka w ciąży nie może pełnić dyżurów medycznych i pracować w nocy, więc tym bardziej argumenty pracodawcy są chybione.

Sąd Najwyższy w uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 kwietnia 1994 r. sygn. akt I PZP 6/94 potwierdził, że pracownicy-lekarzowi przysługuje dodatek wyrównawczy przewidziany w art. 179 § 2 KP (od 1.1.2002 r. – art. 179 § 4 KP), jeżeli poprzednio pełniła dyżury zakładowe, za które otrzymywała dodatkowe wynagrodzenie, a ze względu na ciążę nie może ich pełnić (OSNAPiUS 1994, Nr 8, poz. 125).

Postępowanie szpitala, w którym lekarka w ciąży odbywa specjalizację i zostaje pozbawiona dodatku wyrównawczego, narusza jej uprawnienia przewidziane w art. 179 § 4 Kp w związku z art. 1781 Kp.


Jarosław Klimek
radca prawny

11 września 2020 roku